) انتخاب همستر در هنگام خرید آن
دو نوع همستر به عنوان حیوان خانگی نگهداری میشود. همستر طلائی یا سوری و همستر کوتوله یا چینی. همستر کوتوله تقریبا به اندازه نصف همستر طلائی می باشد. همستر طلائی در تنهایی نیز زندگی شادی خواهد داشت و اغلب اگر بصورت گروهی نگهداری شوند با هم در گیر می شوند. همستر کوتوله اجتماعی تر بوده و شاید برای نگهداری آنها بصورت دوتایی (از یک جنس) بهتر باشد.از بقیه جهات نگهداری آنها شبیه به هم می باشد. امروزه به دلیل جهش های ژنتیکی تعداد رنگ های زیاد و الگوهای متفاوت پوشش مویی همستر طلائی یا سوری در انواع رنگ های دیگر از جمله سفید، سیاه، کرم، خاکستری و . . . و با موی صاف یا پشمالو یا دم جارو و . . . یافت میشود. از نژادهای فوق عمومی ترین همستر جهت نگهداری همستر طلایی است. در طبیعت وحش همستر طلایی دارای پوشش کوتاه، ضخیم و به رنگ قهوه ای مایل به قرمز میباشد. همسترهای اهلی برای اولین بار از یک نر و دو ماده خواهر در سال ١٩٣١ از سوریه به انگلستان منتقل گردید.
موقع انتخاب همستر به رفتار و شرایط آنها بخوبی دقت کنید. از خرید همسترهایی که بی حال و ساکت می باشند اجتناب ورزید و آنها باید زبل، کنجکاو و فعال باشند (البته در ساعت بیداری یعنی غروب به بعد). پوشش بدنی باید صاف و چشم ها تمیز باشند. نفس کشیدن حیوان نباید صدادار و با زحمت صورت گیرد. اگر متوجه شدید در درون قفس یکی از همسترها به اسهال یا بیماری تنفسی دچار شده است آن را قرنطینه کنید زیرا همه همسترها در درون آن قفس در معرض یک بیماری واگیر دار قرار میگیرند.
2) خانه همستر
سه نوع خانه برای همستر رایج میباشد. قفس های سیمی، قفس پلاستیکی و آکواریوم.
۱- قفس سیمی با میله های افقی با فاصله ۱ تا ۲ سانتی متر برای نگهداری مناسب میباشد زیرا همستر به بالا رفتن علاقه زیادی دارد و از میله ها برای بالا رفتن از دیواره استفاده میکند. از قفس هایی که کف آنها به صورت شبکه ای و سوراخدار است اجتناب کنید چرا پای او در آنها گیر کرده و حیوان در این قفس راحت نیست و تمیز کردن این قفس ها نیز مشکل است.
۲- قفس های پلاستیکی که معمولاٌ با تجهیزات دیگری همراه است. این قفس ها خارجی بوده و ضمن گران بودن برای شرایط آب و هوائی گرم و خشک ایران مناسب نیستند. لانه های پلاستیکی با چندین تونل و محل خواب نیز مناسب میباشند و حیوان میتواند از آن برای ورزش و تفریح استفاده کند ولی ضمن برخورداری از ایراد فوق، تهویه هوا و نظافت آن مشکل است. بعلاوه بسیاری از همسترهای طلائی بزرگتر از آن هستند که در تونلها جای گیرند ولی برای همسترهای کوتوله مشکلی پیش نخواهد آمد. به این نکته نیز توجه داشته باشید که محل سکونت این حیوان باید آنقدر محکم باشد که در مقابل جویدن مقاومت کند و بعضا لانه های پلاستیکی به راحتی توسط آنها جویده خواهد شد.
۳- نوع رایج تر و ارزانتر قفس همستر در ایران آکواریوم است و تمیز کردن آن نیز راحت است. اما گردش هوا در آن کمتر بوده و همچنین این فرصت را به حیوان نمی دهد که ازدیواره ها بالا رود. یک درپوش نیز برای ممانعت از خروج همستر از آکواریوم و همچنین جلوگیری از دسترسی دیگر حیوانات خانگی به آن نیاز می باشد. "دنیای همستر" اقدام به طراحی انواع جدیدی از این آکواریم ها نموده است که به تجهیزات مناسب از قبیل چرخ و فلک، سرسره، تونل و نردبان و اتاق بالا مجهز است. دو مدخل جریان هوا در دو طرف پیش بینی شده است.
3) نگهداری از همستر
همستر حیوانی آرام و ساکت است و نگهداری از آن کار سختی نیست. نگهداری از این حیوان مانند سایر حیوانات خانگی باعث شادابی روح و تمدد اعصاب می گردد و سرگرمی مناسبی برای کودکان و سالمندان (برای جلوگیری از افسردگی) است .
برای نگهداری از همستر میتوان از یک قفس یا آکواریوم استفاده کرد. بستر باید ماده جاذب الرطوبه مثل خاک اره، کاه، پوشال کولر، ماسه بادی مخلوط و ... باشد. استفاده از روزنامه و پارچه پشمی بسیار مضر است.
بهتر است آکواریوم دور از جریان مستقیم هوا و در یک دمای ثابت و معتدل (دمای 20- 24 درجه و رطوبت 60-50 درصد) قرار گیرد و همواره یک تکه چوب یا شاخه بریده در آکواریوم باشد زیرا حیوان به وسیله آن دندان های خود را میتراشد.
همستر در طول روز بیشتر میخوابد و اکثراً شب ها فعالیت دارد. اگر در شب دما پایین آید همستر بی هوش شده و و شاید به خواب زمستانی فرو رود. در طول روز هم آکواریوم در جریان مستقیم تابش نور خورشید نباشد زیرا چشمان این حیوان برای نور ساخته نشده است.
قفس همستر باید هفته ای 2 بار بصورت موضعی و 2 هفته یکبار بطور کلی تمیز گردد و غذاهای فاسد نشدنی که حیوان انبار کرده است دوباره سر جایش برگردد چون همستر حیوان تمیز و مرتبی است.
همستر حیوانی است که به تنهایی زندگی آرام و راحتی دارد و نیازی به جفت ندارد و در صورتی که جفت باشند همواره به درگیری و جنگ میپردازند مگر اینکه از نوزادی در کنار هم باشند. هم چنین توصیه می شود در صورت تمایل به نگه داشتن دو همستر در کنار هم از دو همستر هم جنس استفاده شود.
4) بستر سازی
اغلب از تراشه چوب برای پوشاندن کف قفس استفاده میشود ولی باید از تراشه سرو اجتناب نمود. درخت کاج نیز بدلیل امکان ترشح مواد تحریک کننده و معطر مناسب نمیباشد. خرده های چوب درخت اشنگ یا دیگر درختان جنگلی برای استفاده در کف قفس بهتر است. میتوانید به نجاری محل خود مراجعه و مقداری خرده چوب بگیرید (معمولاٌ رایگان است اما می توانید انعام کوچکی به شاگرد نجار بدهید). خرده های چوب را کف قفس بریزید و لازم است هر دو هفته یکبار عوض شوند. از آنجا که همسترها معمولا از گوشه قفس خود برای دسشوئی استفاده میکنند تمیز کردن آن قسمت بصورت مداوم (چند روز یکبار) به تمیز ماندن محل زندگی آنها کمک میکند. همسترها دوست دارند در زمین تونل حفر کنند بنابراین عمق پوشش کف باید آنقدر باشد که حیوان بتواند درون آن تونل حفر کند (۵ سانتی متر و بیشتر).
لازم است مکان قفس در خانه در محل مناسب انتخاب گردد. معمولاٌ در صورتی که قفس در بلندی قرار گیرد برای همسترها خوشایندتر است. از آنجا که همسترها شبگرد هستند محل زندگیشان در روز باید ساکت باشد. قفس باید دور از تابش مستقیم آفتاب و منابع گرما بوده و بهتر است حدود نیم متر بالاتر از سطح زمین بر روی تاقچه یا یک میز باشد.
5) لوازم زندگی
یک فضای بسته به عنوان آشیانه در گوشه ای از قفس برای همستر مطلوب میباشد که میتوان از یک جعبه مقوایی برای اینکار استفاده نمود و هر چند وقت یک بار عوض شود. کف جعبه را میتوانید با چیزی نرم مثل دستمال کاغذی بپوشانید. مواد کف این جعبه باید حدود یک بار در ماه عوض شود. عوض نمودن بیشتر باعث برهم زدن آرامش همستر خواهد شد. بازرسی منظم جعبه و برداشتن مواد غذائی که حیوان ذخیره نموده و در حال فاسد شدن است میتواند به بهداشت بیشتر قفس کمک کند.
به همستر باید فرصت جویدن و ورزش کردن داده شود. تقریبا تمام همسترها با شوق و ذوق از یک چرخ و فلک مخصوص همستر استقبال میکنند. مقداری تونل و لوله (مثل لوله دستمال توالت) نیز مفید است. شاخه های تازه درختانی مانند بید و درختهای میوه که برای آنها از سموم ضد آفت استفاه نشده است و جعبه های کوچک مقوائی برای جویدن و بالا رفتن مناسب هستند.
برای آبخوری حیوان نیز میتوان از یک بطری با سری که بتواند حیوان به راحتی از آن آب بخورد استفاده نمود. بدینوسیله آب حیوان تمیز مانده و نمیتواند ظرف آب را سرازیر نماید. همستر نیاز کمی به آب دارد و چنانچه در رژیم غذائی او سبزی قرار گیرد کافی میباشد. آب زیاد برای حیوان خطر مرگ دارد. یک ظرف غذای کم عمق از سرامیک یا چینی بهترین انتخاب برای ظرف غذای همستر می باشد تا حیوان نتواند ظرف را برگرداند. تمیز نمودن چنین ظرفی نیز راحت تر است.
6) رژیم غذایی همستر
برای رژیم غذائی همستر میتوان از غذاهای آماده موجود در بازار استفاده نمود که معمولا بصورت مخلوطی از دانه گیاهان یا بصورت یک جیره غذایی به شکل گلوله های کوچک و یکدست درون بسته بندی آماده می باشد (البته در ایران هنوز غذای مخصوص همستر بصورت آماده وجود ندارد و از پلت آماده برای پرندگان استفاده میشود). جیره آماده گلوله ای از نظر مواد غذائی متعادل است اما همستر نمیتواند دانه های مورد علاقه خود را دست چین کند و به همین دلیل این غذا در بعضی مواقع حیوان را دلزده کرده و بعضی از همسترها اصلا آنرا نمی خورند. دانه های مخلوط آماده معمولا از طرف او بهتر پذیرفته می شوند و پایه خوبی برای رژیم همستر می باشد. ولی مواظب باشید از غذایی که تنها شامل دانه گیاهان است اجتناب کنید بلکه غذا باید شامل مواد مختلفی مثل سبزیجات خشک نیز باشد. از این غذای آماده برای حیوان بیش از اندازه نریزید چرا که با این کار حیوان دانه های مورد علاقه اش را دست چین نموده و باقیمانده غذا را نمی خورد. این ایده خوبی است که در هر زمان مقدار کمی غذا بریزیم و اجازه دهیم همستر تقریبا ظرف غذای خود را قبل از اینکه دوباره غذا بریزید خالی کند. علاوه بر این ، به غذای حیوان باید تکه های کوچکی از سبزیجات و میوه های تازه بعنوان مکمل غذایی افزوده شود. همچنین خوب است بعضی مواقع یک غذای سفارشی مثل کرم ، جیرجیرک یا یونجه خشک به همستر داده شود. همچنین بعضی مواقع می توان مقداری ماست تازه یا تکه ای مرغ پخته به حیوان داد. از دادن لوبیای نپخته ، چشم سیب زمینی، سیب زمینی سبز ، گوجه فرنگی ، سیر ، شکلات و هر غذای حاوی شکر و نمک خودداری ورزید.
7) دست آموز کردن و لمس همستر
برقراری ارتباط لازمه نگهداری از هر حیوانی است و بهترین زمان برای برقراری ارتباط هنگام غذا دادن به حیوان است (بهترین زمان برای غذا دادن به همستر صبح زود و یا هنگام غروب است). نخست یک تخمه به او بدهید. ابتدا خجالت میکشد سپس آرام آرام شروع به شکستن میکند. بعد از آن دست را به آرامی وارد آکواریوم کرده و پشت گردنش را لمس کنید و بازی کنید. پس از رضایت حیوان را در دست بگیرید. این کار را حداقل روزی 3 بار انجام دهید زیرا همستر ها به بازی کردن علاقه زیادی دارند.
هیچگاه همستر را از بالا رها نکنید زیرا دست و پایش به راحتی میشکند. هم چنین بیدار کردن همستر و ترساندن آن موجب ناراحتی او میشود و این امکان وجود دارد که همستر دست شما را گاز بگیرد ولی گاز گرفتن معمولا بر اثر اضطراب و ترس او می باشد. چنانچه حیوان را با آرامی و ملایمت همراه با مقداری باج دهی (مثلاٌ دادن مقداری غذای مورد علاقه موقع و در دست گرفتن) معمولا بر کمرویی و تمایل گزندگی آن غلبه میکنید. همچنین همستری که بدلیل محیط نامناسب زندگی و یا صداهای اضافی تحت فشار قرار دارد اغلب اوقات آشفته بوده و تمایل گاز گرفتن در او بیشتر است. کار کردن بر روی حیوان برای اهلی و دست آموز کردن او را فقط در هنگامیکه حیوان از لانه خود بیرون می آید انجام دهید. بیدار نمودن همستر میتواند باعث عصبانیت و بدخلقی او گردد.
همستر بخوبی با شما انیس میشود. ابتدا به همستر اجازه دهید به محیط جدید خو بگیرد. زمانی که آرام به نظر رسید شروع به گذراندن وقت خود در اطراف قفس نمائید و به آرامی با حیوان صحبت نمائید تا به صدای شما عادت نماید. هنگامی که در حضور شما احساس راحتی نمود با دست خود شروع به دادن مقداری غذای خوشمزه (مثل تخمه آفتابگردان- کشمش یا هر خشکبار دیگر) به او نمائید. هنگامیکه غذا را با خوشی از دست شما گرفت شما میتوانید تلاش خود را برای گرفتن اوشروع کنید. اجازه دهید کف دست شما راه برود. زمان برای این پیشرفت متغییر است و مخصوصا به سن حیوان بستگی دارد. همستر شما ممکن است براحتی بپذیرد که شما او را در دست گیرید و یا ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد.
8) روش گرفتن همستر
بهترین روش برای گرفتن این است که اورا در کف دست قرار داده و دست دیگر را به آرامی روی پشت آن قرار دهید تا از پریدن به بیرون و آسیب احتمالی جلوگیری کنید. بویژه در ابتدا بهتر است حیوان را بالای دامنتان یا یک سطح نرم نگهداشته تا در صورت پرش یا سقوط آسیب نبیند. به او اجازه دهید تا ازیک دست به دست دیگر خزیده تا بتدریج در دستتان احساس راحتی کند.
۹) چگونه همستری را که اهلی نیست بگیریم؟
اگر می خواهید همستری را که هنوز اهلی نشده بگیرید یک قوطی یا فنجان روبروی حیوان قرار داده سپس حیوان را با ملایمت درون آن برانید و به این وسیله حیوان را انتقال دهید. اغلب همسترها برای حس کنجکاوی درون فنجان خواهند رفت. در صورت لزوم اگر میخواهید همستری را در دست گیرید که احتمال دارد گاز بگیرد میتوانید از دستکش استفاده کنید. البته دقت کنید که دستکش زبر نبوده و حیوان در اثر گرفته شدن با دست دچار اضطراب نگردد.
10) ضد همستر کردن محیط
اگر تصمیم دارید به همستر خود اجازه دهید گاهاٌ از قفس خود خارج شود باید اتاق خود را ضد همستر نمائید. ابتدا مطمئن شوید هیچ چیزی که حیوان بتواند داخل آن شده و شما قادر به بیرون آودن او از آنجا نباشید وجود ندارد (از قبیل زیر تخت یا یک فضا تنگ بین اسباب و اثاثیه خانه). همستر باید در یک فضای کوچک که قابلیت فرار نداشته باشد محدود گردد و گرنه ممکن است برای گرفتنش دچار دردسر شوید. مطمئن شوید کلیه سیم های برق دور از دسترس حیوان هستند. مطمئن شوید هیچ چیز که بتواند به همستر آسیب برساند(از قبیل گیاهان سمی) وجود ندارد. ضمنا هر چیزی را که نمی خواهید همسترتان بجود از دسترسش دور نگاه دارید چون ممکن است پس از مدتی با نرمه های تشک و پتوی خود که جویده شده است موجه شوید. در اینصورت اگر بابای خونه هستید و خانمتان از این موضوع بی اطلاع است بهتر است سریعاٌ نسبت به امحاء دسته گلی که به آب داده اید اقدام کنید.
11) فرار طولانی
بعضی اوقات بدون اطلاع شما همستر از قفس خود خارج میشود. البته این موضوع در مورد قفس های آکواریم کمتر اتفاق می افتد. برای گرفتن حیوان میتوانید بدین گونه عمل نمائید: یک سطل را در گوشه ای که احتمال میدهید حیوان رفت و آمد کند قرار دهید. کف سطل یک ملحفه انداخته سپس درون سطل مقداری غذای مورد علاقه او را بگذارید. یک چوب را برداشته یک سر آن را بر زمین و سر دیگر آنرا بر لبه سطل بگذارید. بدین گونه حیوان برای خوردن غذا از چوب بالا رفته و وقتی درون سطل افتاد دیگر نمیتواند خارج شود. این نیز ایده خوبی است که درب قفس حیوان را باز گذاشته و مقداری غذا درون قفس بگذارید. مراقب قفس باشید تا هنگامیکه حیوان برای تغذیه وارد قفس شد درب قفس را ببندید.
12) تولید مثل جوندگان حیواناتی هستند که تولید مثل راحتی دارند و میتوانند چند نوبت در سال تولید مثل کنند. همستر نیز از این قاعده مستثنا نیست. این حیوان در هر دوره بارداری که حدوداً 2 هفته(۱۵تا ۱۶ روز) طول میکشد بین 5 تا 18 بچه به دنیا می آورد. نوزادان در ابتدای تولد تا چند روز توانایی بینایی و شنوایی ندارند و بدنشان بی مو است. به نوزادان تازه متولد شده تا 2 یا 3 هفته دست نزنید. نوزادان باید تا 1 ماه پیش مادرشان باشند اما پس از 1 ماه میتوانند به طور مستقل زندگی کنند. همستر ها بین 2 تا 4 ماه بالغ میشوند و خود میتوانند تولید مثل کنند. بهتر است در دوران بارداری و پس از آن به همستر باردار غذاهای مقوی داد. همستر کوتاه ترین دوره بارداری را در میان تمام پستانداران دارا میباشد. همانگونه که قبلاٌ نیز بیان شد دوره بارداری این حیوان 15 تا 16 روز است. همسترهای ماده در تمامی سال بغیر از هنگام خواب زمستانی فعالیت تولید مثلی دارند. قدرت باروری در فصل زمستان بدلیل میزان تابش نور کمی کاهش مییابد. بیضه نرها در هنگام زمستان جمع میشود . بلوغ جنسی به صورت رفتاری و تهاجمی بیشتر مشاهده میشود. ماده ها شروع به حمله به نرها میکنند. در صورتیکه تمایل به پرورش آنها باشد بایستی نر و ماده های در یک مکان قرار گرفته و تحت مراقبت قرار گیرند. ساعات اولیه تاریکی منجر به جفتگیری و تخمگذاری میگردد. دوره استروس (آمادگی برای بارداری از طرف ماده) 4 روز است. در این حالت همستر ماده بخوبی نر را پذیرا می باشد و بصورت ساکن قرار میگیرد و دم کوچک خود را بسمت بالا میکشد تا دخول نر به آسانی بیشتری میسر گردد. معمولاٌ حیوان نر با زبان خود ترشحات ماده و نرگی خود را لیس میزند. اغلب یک دخول موفق به بارداری ممکن است تا چند ساعت نیز بطول انجامد. در هنگام جفتگیری حرکت های دیگری از قبیل گاز گرفتن گوش ماده و یا کشیدن پوست او از طرف نر اتفاق میافتد. شروع استروس بوسیله حضور ترشحات دیده میشود. ٢ روز پس از جفتگیری ترشحات خاکستری- سفید بودار و ترحشات مربوط به بعد از تخمک گذاری مشاهده میشوند. بارداری پس از قطع ترشحات تخمک گذاری در روز ٥ - ٩ صورت میگیرد. در صورتیکه ماده با سایر ماده ها نگهداری میشود توصیه میگردد ماده باردار را به قفس جداگانه منتقل نمود. حالت کانیبالیسم (بچه خوری) زمانی اتفاق می افتد که اختلالالی در هفته اول پس از زایمان ایجاد گردد. معمولا پس از زایمان استروس ایجاد نمیشود ولی پس از شیر گرفتن بچه ها (3 هفتگی) دوره جدید استروس شروع میشود. درصورتیکه مادر قادر به تغذیه بچه ها نباشد بایستی غذا را به صورت دستی به آنها داد که البته این نوع تغذیه در عمل زیاد موفقیت آمیز نمیباشد. ادامه مطلب ...
همستر (Hamster) حیوانی کوچک و بسیار زیبا و جذاب در رنگ های گوناگون از جمله سفید و طلائی و کرم و زرد و از خانواده جوندگان است که همه چیز خوار (Omnivorous) می باشد و بسیاری از مردم آنرا با موش به اشتباه می گیرند.نگهداری از همستر در قفس یا آکواریوم دارای احتیاجات بسیار ساده بوده و بدون بو می باشد.این حیوانات شبزی بوده و از غروب شروع به بازیگوشی می کنند و جهت جلوگیری از نزاع میتوانند به صورت انفرادی نگهداری شوند.به این جانور انواع میوه و سبزیجات و دانه ها را به عنوان غذا میتوان داد.زیر کف پای حیوان نرمه چوب نجاری ریخته می شود.در صورتی که در قفس آن یک عدد چرخ و فلک یا سطح شیبدار مخصوص و یا تونل مخصوص قرار گیرد بازی کردن آن را می توانید به خوبی مشاهده نمائید.همستر براحتی به شم عادت می کند و از سر و کول شما بالا می رود.بر روی دو پای خود ایستد و در هنگام خوابیدن خود را ولو می کند به گونه ای که شما فکر می کنید کاملا بیجان شده است.در خیلی از مواقع خوابیدن آنها مانند انسانها به پشت است و خواب عمیقی دارد بطوری که اگر شما به آرامی دستش را بگیرید و آن را از جای خود بلند کنید ممکن است هنوز خواب بماند و بیدار نشود.این حیوان در صورت خود جیب های گونه ای (Cheek Pouch) دارد.این جیب ها در دو طرف صورت واقع شده اندو کار حمل مواد غذایی و مخفی کردن نوزادان تازه متولد شده در هنگام خطر را بر عهده دارند.همستر قسمت عمده غذایی که شما برای آن می گذارید را در ابتدا به شکلی حریصانه د این جیب ها قرار می دهد و سپس در گوشه از قفس آن را خارج کرده و شروع به خوردن می نماید.همستر بالغ در هر روز ۵ تا ۱۰ گرم غذا و مقدار کمی آب احتیاج دارد که با خوردن سبزی یا هویج در رژیم غذایی آن تامین می شود.وزن بالغ این حیوان حدود ۱۰۰ تا ۱۳۰ گرم و طول عمر آن ۲ تا ۳ سال است.دندانهای پیشین همستر بطور مداوم در حال رشد است و برای کوتاه کردن آن احتیاج به جویدن مواد جامد از قبیل چوب و تکه کارتون و ... دارد.همستر در هر زایمان حدود ۵ تا ۹ نوزاد به دنیا می آورد.نوزاد این حیوان از سن ۷ تا ۱۰ روزگی شروع به خوردن مواد جامد خواهد کرد ود در ۳ هفتگی مستقل خواهد شد.از همستر بیماری خواصی در انتقال به انسان گزارش نشده است و واکسن خاصی نیز برای آن وجود ندارد اما بهتر است هر شش ماه یکبار داروی انگلی لازم به آن داده شود.مدتی است به دلیل سهولت نگهداری و زیبایی بالای این حیوان نگهداریار آن در کشور های متعدد اروپایی و آمریکایی رواج چشمگیری داشته است.برای اطلاعات بیشتر می توانید کلمه همستر (Hamster) را در اینترنت فارسی یا انگلیسی جستجو کنید.علی رغم آنکه از رواج همستر در ایران چندین سال می گذرد بسیاری از مردمآن را با موش اشتباه می گیرند و در خیلی از موارد با نگاهی چندش آور و نا مطلوب به آن نگاه می کنند.